Web3.0 opiera się na blockchainie - technologii, która jest fundamentem dla kryptowalut, NFTs, zdecentralizowanych aplikacji, DEXów, metaverse, GameFi i wielu innych składowych web3. Te innowacyjne produkty mają za zadanie przekształcić internet, uczynić go bardziej inkluzywnym, interoperacyjnym i zdecentralizowanym.
Ale czy blockchain może również znaleźć zastosowanie w szeroko pojętym biznesie?
W dzisiejszym wpisie przyjrzymy się tej technologii od strony biznesu, zarówno lokalnego i korporacyjnego, i skupimy się na konkretnym aspekcie - jak można wykorzystać blockchain w celu obniżenia kosztów operacyjnych.
Rozkład jazdy na dziś:
Definicja technologii blockchain
Czym są koszty operacyjne i dlaczego są tak istotne?
W jaki sposób blockchain może zredukować koszty operacyjne?
Jakie warunki firma musi spełniać, aby skutecznie wdrożyć blockchain?
3 główne wnioski na dziś
Definicja technologii blockchain
Dlaczego lubię różne definicję tego samego zagadnienia? Ponieważ przedstawiają zwięzłe zrozumienie na różne sposoby. Nowe technologie są dość skomplikowane, na pewno nie zerojedynkowe, więc warto się zapoznać z perspektywami wielu osób.
Jak definiuje blockchain David Furlonger, autor książki “The Real Business of Blockchain”?
“Blockchain to cyfrowy mechanizm tworzenia rozproszonej księgi cyfrowej, w której dwóch lub więcej uczestników sieci peer-to-peer może wymieniać zarówno informacje jak i aktywa bezpośrednio, bez potrzeby korzystania z zaufanego pośrednika. Blockchain uwierzytelnia uczestników i potwierdza, że są właścicielami aktywów, które chcą wymienić, oraz że transakcje mogą się odbyć.
Blockchain zapisuje również informacje dotyczące transakcji w cyfrowej księdze, której kopia jest niezależnie przechowywana i aktualizowana przez każdego uczestnika sieci. Rekordy są niezmienne, datowane, zaszyfrowane i połączone ze sobą w bloki. Każdy blok to zbiór zgrupowanych razem rekordów transakcji, a ich ilość zależy od specyfikacji danej sieci. Księga rośnie w miarę zawierania transakcji przez uczestników.”
Mam w zanadrzu krótszą definicję - tym razem Vitalika Buterina, twórcy Ethereum:
“Technologia blockchain umożliwia budowanie instytucji gospodarczych i społecznych.”
Wiemy zatem czym jest blockchain, a przede wszystkim do czego służy.
Przejdźmy do biznesu.
Czym są koszty operacyjne?
Dla tych co spali na wykładach z finansów i rachunkowości przypominam czym są właściwie koszty operacyjne.
Z perspektywy działalności jednostki gospodarczej można wyodrębnić:
koszty działalności operacyjnej,
pozostałe koszty operacyjne,
koszty finansowe.
Koszty finansowe to min. odsetki od otrzymanych kredytów i pożyczek lub wartość nabycia sprzedanych obligacji lub akcji obcych.
Pozostałe koszty operacyjne to min. odpisane, przedawnione lub umorzone należności czy też przekazane darowizny.
Koszty operacyjne (!!!) dotyczą podstawowej działalności gospodarczej danego przedsiębiorstwa i są niezbędne do wytworzenia i sprzedaży produktów lub usług.
Tak więc, koszty operacyjne są bezpośrednio skorelowane z tym co Twoja firma produkuje na rynek.
Teoria za nami. Czas na prawdziwe mięso - use case’y.
W jaki sposób blockchain może zredukować koszty operacyjne?
Firmy z różnych branż, produkcyjnej, handlowej, usługowej itp. będą miały różne koszty operacyjne. Z tego powodu, w tym wpisie, skupimy się na jednej, ale niezwykle wieloetapowej i złożonej branży - łańcuchu dostaw.
Brak przejrzystości i dostępności danych powodujący wyższe koszty monitorowania i kontroli jakości
Jednym z najbardziej dominujących wyzwań w zarządzaniu łańcuchem dostaw jest monitorowanie towarów. Od producenta, przewoźnika, dystrybutora hurtowego, sprzedawcy detalicznego do konsumenta końcowego występuje wiele osób, które monitorują i sprawdzają jakość towaru.
Obecnie, na każdym etapie przewozu towarów dane są przetrzymywane w pojedynczych, prywatnych serwerach, co skutkuje brakiem jednorodnej bazy danych dla wszystkich uczestników łańcucha dostaw. Co więcej, informacje u jednego uczestnika, przykładowo producenta, mogą być rozpowszechnione wśród wielu jednostek biznesowych jednej organizacji, co pogłębia wyżej opisany problem.
Zastosowanie technologii blockchain umożliwi przejrzystość oraz dostępność danych nie tylko u producenta, lecz dla wszystkich uczestników łańcucha dostaw, wraz z konsumentem końcowym.
Jednym z przykładów wykorzystania technologii blockchain w celu redukcji kosztów kontroli jakości jest współpraca pomiędzy Beldiamond, belgijską firmą jubilerską specjalizującą się w handlu i obróbce diamentów oraz Everledger, firmą technologiczną implementującą blockchain w globalnym łańcuchu dostaw na całym świecie.
Everledger umożliwił Beldiamond i jej partnerom śledzenie historii diamentów od kopalni w Namibii po klienta końcowego. Informacje dostępne na blockchainie Everledger to min.
faktura sprzedażowa z kopalni,
rachunki za przewóz samolotowy,
czy też certyfikaty autentyczności GIA.
Każdy z diamentów ma swój “cyfrowy paszport” w postaci NFT, który jest przekazywany w trakcie łańcucha dostaw. Wprowadzenie rozwiązania bazującego na sieci blockchain pozwoliło firmie Beldiamond na redukcję kosztów związanych z kontrolą jakości, monitorowaniem oraz zwalczaniem fałszywych diamentów na rynku.
Złożoność zarządzania łańcuchem dostaw powodująca wzrost kosztów administracyjnych
Drugim niezwykle istotnym wyzwaniem w łańcuchu dostaw, który wpływa na koszty operacyjne, jest czasochłonność procesów.
Zaprogramowanie smart contracts tak, aby były wykonywane jedynie w przypadku spełnienia określonych wydarzeń w łańcuchu dostaw, umożliwia zwiększenie zaufania między stronami i wyeliminowanie obaw związanych z niewypełnieniem zobowiązań.
Weźmy za przykład kontrakt na wypłatę środków dla przewoźnika, który będzie wyegzekwowany tylko wtedy, gdy towar dotrze do określonego portu w wyznaczonym czasie. Chroni to zamawiającego przed stratami spowodowanymi przez nieuczciwych dostawców, a dostawca ma dodatkową zachętę do spełnienia wymagań zawartych w umowie, ryzykując nieotrzymaniem płatności.
Smart contracts eliminują również potrzebę posiadania licznych dokumentów fizycznych, które muszą być przechowywane przez działy księgowości, zakupów lub prawnicze każdego uczestnika łańcucha dostaw. Pomaga to obniżyć koszty administracyjne i ilość pracy manualnej.
Czasochłonne transakcje wpływające na wyższe koszty transportu i dystrybucji
Musimy również zwrócić uwagę na koszty spowodowane opóźnieniami w dystrybucji towarów. Według badania portalu Statista z 2021 roku zakłócenia w łańcuchu dostaw kosztują organizacje na całym świecie średnio 184 miliony dolarów amerykańskich rocznie.
Firma GSBN postanowiła podjąć się optymalizacji tego problemu. Mianowicie, gdy statek przybywa do portu, cały jego ładunek musi przejść przez długotrwały proces, zanim zostanie zwolniony, co powoduje powoduje zatory w porcie. W procesie weryfikacji i przeglądów uczestniczą liczne podmioty zarówno ze strony firmy przewoźniczej, jak i terminala. Agenci celni muszą przeprowadzić kontrole, a odbiorcy muszą dokonać płatności i zorganizować transport. Proces może trwać nawet kilka dni, ponieważ wiele czynności musi się odbyć osobiście, z udziałem dokumentacji papierowej.
Dzięki zastosowaniu sieci blockchain HyperLedger firmie GSBN udało się:
Skrócić czas zwolnienia ładunku z kilku dni do kilku godzi
Poprawić czas obrotu kontenera transportowego, zmniejszając zatory w portach i
zanieczyszczenie
Obsłużyć ponad 10 000 klientów od uruchomienia platformy w marcu 2021 r.
Uzyskać prędkość ponad 100 transakcji na sekundę
Obsłużyć ponad 1 milion przesyłek od rozpoczęcia projektu
BONUS: Integracja technologii blockchain i Internet of Things (IoT)
Połączenie technologii blockchain i IoT może wpłynąć na łańcuch dostaw na wiele ciekawych sposobów:
Większa przejrzystość i monitorowanie: Integracja IoT z blockchainem umożliwia śledzenie produktów na każdym etapie łańcucha dostaw z większą dokładnością.
Przykładowo, leki wymagają konkretnej temperatury w kontenerach na przestrzeni całego łańcucha dostaw. Dzięki czujnikom IoT i przekazywania danych na blockchain wszyscy uczestnicy mogą być pewni, iż wymagana temperatura została utrzymana.
Automatyzacja: Smart contracts na blockchainie oraz dane zebrane przez urządzenia IoT mogą automatycznie wykonywać różne zadania, takie jak aktualizacja stanów magazynowych, płatności czy realizacja zamówień, co przyczynia się do zwiększenia efektywności całego łańcucha dostaw.
Wracając do przykładu z temperaturą w opakowaniu w przypadku jej nagłego podwyższenia uczestnicy zostaną powiadomieni o nietrzymaniu standardu. Co więcej, wynagrodzenie dla przewoźnika odpowiedzialnego za stan przesyłek zostanie automatycznie zredukowane zgodnie z wcześniej zaprogramowaną umową zawartą w smart contracts.
Optymalizacja zarządzania zapasami: IoT dostarcza danych na temat poziomów zapasów w czasie rzeczywistym, co umożliwia lepsze zarządzanie zapasami. Co więcej, gdy czujnik IoT wykryje np. mniejszą ilość towaru niż zakładała umowa dane zostaną nadpisane w blockchainie i będą dostępne dla wszystkich uczestników, a powód braków może zostać w łatwy sposób zidentyfikowany.
Oczywiście, obie technologie mogą zostać zaimplementowane w celu optymalizacji łańcucha dostaw osobno. Jednakże, największy potencjał jest w ich integracji, tak aby dane nie tylko były dostępne dla wszystkich stron, lecz czynniki zewnętrzne takie jak temperatura, wilgotność lub sama ilość produktu również były analizowane na bieżąco.
Jednym z przykładów tego typu projektu jest system Connected Logistics Platform firmy Intel. System umożliwił audyt i śledzenie warunków środowiskowych w trakcie transportu borówek od zbioru do przechowywania i dostawy. Czynniki takie jak temperatura, wilgotność, światło itp. są kontrolowane w czasie rzeczywistym. Tym samym system umożliwia zminimalizowanie utraty świeżości borówek, których wartość w przeliczeniu na jedną ciężarówkę może wynieść nawet 100 000 dolarów.
Jakie warunki firma musi spełniać, aby skutecznie wdrożyć blockchain?
Wiemy zatem, że blockchain jest w stanie redukować koszty operacyjne. Jakie firmy są najbardziej podatne na jej adopcje?
Według raportu PWC organizacja powinna spełniać minimum 4 z 6 poniższych warunków:
Wiele stron udostępnia dane
Wiele stron aktualizuje dane
Wymagana jest weryfikacja jednostek
Pośrednicy zwiększają złożoność procesów
Interakcje pomiędzy stronami są wrażliwe czasowo
Występują transakcje wchodzące w interakcje
Co ciekawe, łańcuch dostaw spełnia wszystkie 6 warunków.
Czy wielkość (firmy) ma znaczenie? Jak najbardziej.
W 2022 roku zostało przeprowadzone badanie wśród 100 największych firm na świecie. Okazało się, że aż 81% z nich jest zaangażowana przynajmniej w jednym z 3 obszarów:
Badania dotyczące zastosowań blockchaina,
Projekt w fazie pilotażowej lub rozwojową,
Wdrożone usługi oparte o technologię blockchain, które były wykorzystywane przez pracowników, partnerów i klientów.
Korporacje te pochodzą z niemal każdej branży; Qualcomm czy Tencent z branży nowych technologii, L’Oreal, McDonald’s i LVMH ze sprzedaży detalicznej, MasterCard, VISA, PayPal z infrastruktury płatniczej, Shell, Saudi Aramco, Exxon Mobil z energetyki lub Wells Fargo, J.P. Morgan i China Construction Bank z bankowości.
Możemy zatem wyciągnąć wniosek, iż duże firmy mają środki finansowe, skłonność do innowacji oraz know-how, aby zaimplementować blockchain.
Małe i średnie firmy z kolei mogą napotkać wiele przeszkód poprzez wysokie koszty implementacji nowatorskich technologii, w tym blockchain. Uważam jednak, że wraz z popularnością rozwiązań SaaS, które ułatwiają adopcję danego rozwiązania przez niską cenę i szeroką dostępność, małe i średnie firmy będą miały możliwość eksperymentowania również z tą technologią nie do końca będąc tego świadome.
Główne wnioski
Po pierwsze i najważniejsze, technologia blockchain może posłużyć jako narzędzie optymalizacji kosztów operacyjnych w organizacjach. Jej efektywne zastosowanie wymaga jednak spełnienia pewnych warunków, takich jak mnogość interesariuszy, obecność dużej ilości danych, a także konieczność weryfikacji jednostek. W łańcuchu dostaw blockchain pozwala zredukować koszty operacyjne takie jak koszty magazynowania, koszty administracyjne, koszty transakcyjne, koszty transportu jak i koszty kontroli jakości. Już dziś globalne firmy takie jak Walmart, Hitachi, GSBN lub Intel korzystają z tej technologii.
Po drugie, technologia blockchain jest najczęściej stosowana przez duże przedsiębiorstwa. Są one bardziej wrażliwe na zmiany w kosztach operacyjnych procesów, których są większą częścią, niż firmy małe lub średnie. W efekcie, firmy małe lub średnie mogą już korzystać z rozwiązań technologii blockchain zapewne nie będąc tego świadom w trakcie korzystania z systemów tworzonych przez ich większych partnerów biznesowych.
Po trzecie, Hyperledger Fabric jest technologią, którą należy blisko obserwować. Często jest wybierana przez wielkie korporacje takie jak Walmart, Bosch lub Hitachi oraz wspierana przez IBM.
To wszystko na dziś, widzimy się w niedzielę podczas cotygodniowego Web3Update 🚀
Antoni