Chainlink - jak wykorzystać dane off-chain?
Wynik meczu el Clasico, cena akcji Apple i temperatura w Kenii w web3.0
Jak tłumaczysz nowe technologie warto porównywać je do powszechnie znanego konceptu, co z reguły ułatwia ich zrozumienia nowicjuszom. W ten sposób próbowałem opisać Polkadot porównując ją do Unii Europejskiej, Disco do plecaka lub Polygon do cebuli (tak, Polygon tak jak Shrek ma warstwy).
Projekt, przez który dzisiaj razem przejdziemy jest liderem technologii wyroczni web3. Autorzy tej technologii odwalili część roboty za mnie i innych copywriterów od początku porównując ją do wyroczni, której rola w starożytności jest większości z nas znana. Najbardziej rozpoznawalną jest wyrocznia delficka, której zadaniem było połączenie dwóch światów - ludzkiego i boskiego. To dzięki niej mieszkańcy dzisiejszej Grecji wiedzieli, czy dobrze czynią oraz jaka czeka ich przyszłość. Jaką funkcję spełniają wyrocznie web3? Jakie światy łączą ze sobą? Zapraszam do analizy projektu Chainlink.
Rozkład jazdy na dziś:
Co to są wyrocznie web3?
Jakie są bieżące zastosowania technologii Chainlink?
Technologia stojąca za Chainlink
Czy Chainlink jest obok Ethereum projektem o największej użyteczności?
Podsumowanie
Co to są wyrocznie web3?
Celem wyroczni web3 jest połączenie świata on-chain z światem off-chain. Świat on-chain Ethereum składa się głównie z:
kluczy prywatnych i publicznych
tokenów
smart contracts
Mając te 3 główne składniki sieci blockchain możemy tworzyć rozmaite zdecentralizowane aplikacje i protokoły takie jak Uniswap, Compound, Lens Protocol lub AAVE. Wewnątrz świata on-chain możemy również handlować Peer2Peer naszymi tokenami, zakładać organizacje DAO, czy też zbierać fundusze na nasz projekt za pomocą ICO. A co jeżeli chcielibyśmy zastosować mechanizmy web3 poza dość hermetycznym światem on-chain?
Musimy połączyć się ze światem off-chain, który składa się min. z:
cenami akcji na giełdzie
wynikami meczów sportowych
prognozą pogody
kursem walut
nazwy Twojego profilu na Twitterze
Oraz wszystkich innych danych, które nas otaczają. Dzięki użyciu tych danych możemy zoptymalizować procesy świata fizycznego wykorzystując zalety bezwzględnych i szybkich smart contracts, różnorodnych i łatwych w obrocie tokenów oraz transparentności blockchaina!
Sam Charles Hoskinson, założyciel Cardano, w wywiadzie u Lexa Fridmana powiedział:
Smart contracts without without oracles is like having sex with your pants on. Blockchains systems need outside world information, as the humans are its main actors.
A co z Google?
Dlaczego Ethereum, Polygon czy Algorand nie skorzystają z usług bezpośrednio od dostawcy danych takich jak CoinMarketCap, Google czy NASDAQ? Ponieważ są to scentralizowane jednostki, a tym samym ich dane również są scentralizowane. Wyobraźmy sobie smart contract mówiący: jako aplikacja tradingowa wypłacę Ci 10 ETH, jeżeli kurs akcji Apple wzrośnie do 150 USD. Jeżeli dostawcą danych będzie jedna osoba, system smart contracts będzie zagrożony manipulowaniem danych, za którymi siedzą wielkie pieniądze (przykładowo, TVL Uniswap to 4,4 miliardy USD).
Wyrocznie, takie jak Chainlink, są odpowiedzią na zagrożenie ze strony wcześniej wspomnianych, scentralizowanych dostawców danych. Wyrocznie Chainlink przekazują dane między oboma światami w zdecentralizowany oraz bezpieczny sposób (o użytej technologii przeczytasz w dalszej części tekstu).
Hybrid smart contracts
Sergey Nazarov, współzałożyciel Chainlink, zapoznał nas z terminem hybrid smart contracts. Ich hybrydowość polega na połączeniu technologii smart contracts (zestaw instrukcji w postaci kodu, który jest wyzwalany bez interwencji stron trzecich) z danymi off-chain.
Zobaczmy zatem jak rozmaite firmy wykorzystują Chainlink. Obecnie ponad 1500 organizacji korzysta z ich usług, lecz dla Ciebie, drogi Czytelniku, wybrałem najciekawsze przykłady. Zacznijmy od jakże fascynującej branży… ubezpieczeń 🙄
Chainlink Use Cases
Jak ubezpieczyć swoją farmę na Sri Lance?
W dobie globalnego ocieplenia farmerzy z każdego zakątka świata będą mierzyć się z coraz częstszymi suszami, powodziami i innymi niebezpiecznymi zjawiskami meteorologicznymi. Ich plony, a co za tym idzie, całe farmy, będą zatem zagrożone nieurodzajem i upadłością. Upadek farm może prowadzić do braku jedzenia, głodu, a nawet śmierci. Jednym słowem - jako globalne społeczeństwo chcemy się przed tym uchronić.
Rolnicy w krajach zachodnich już od dawna stosują ubezpieczenia swoich farm, które redukują ryzyko katastrofy finansowej po nieudanym sezonie rolnym. Co jednak z krajami takimi jak Sri Lanka, Kenia lub Urugwaj? Te kraje nie mają infrastruktury administracyjnej umożliwiającej taki sam proces zakupu ubezpieczenia jak chociażby w Polsce, o czym może świadczyć statystyka mówiąca, że tylko 3% rolników z regiony Afryki Subsaharyjskiej ubezpiecza swoje farmy.
Ciekawym rozwiązaniem tego problemu jest produkt zaproponowany przez firmę Etherisc, oferujący ubezpieczenia na plony farmerom z krajów rozwijających się, które są o 41% tańsze i nie wymagają rozległej, obszernej i skomplikowanej biurokracji. Co więcej, Etherisc wypłaca środki od razu po spełnieniu kryteriów ubezpieczenia, w przeciwieństwie do klasycznych firm ubezpieczeniowych, które przeciągają ten proces na swoją korzyść. W jaki sposób Etherisc stworzył tańsze oraz szybsze ubezpieczenia?
Za pomocą hybrid smart contracts. Chainlink informuje smart contracty napisane w sieci Ethereum, iż wystąpiły ekstremalne warunki pogodowe w danym regionie, a te automatycznie wywołują wypłatę środków do kupującego ubezpieczenie.
Inny produkt, nad którym pracuje Etherisc to ubezpieczenie lotnicze. Proces jest bardzo podobny. W wypadku, gdy Twój samolot się spóźni lub gdy lot zostanie odwołany, Chainlink informuje smart contracts, a te automatycznie wywiązują się z umowy, która została zawarta przy zakupie ubezpieczenia.
Jak kontrolować łańcuch dostaw?
Drugim przykładem wykorzystania Chainlink jest jakże skomplikowany i w tych czasach chaotyczny łańcuch dostaw. Dzięki sensorom typu Internet of Things firma PingNET umożliwia śledzenie warunków w jakich produkty są transportowane. Artykuły takie jak kabelki do iPhone’ów lub rakiety tenisowe nie wymagają szczególnych warunków, lecz co z jedzeniem, zwierzętami i farmaceutyką?
Jako importer lub producent chcę być pewien, że na każdym etapie transportu jest utrzymywana odpowiednia temperatura, wilgotność czy wysokość nad poziomem morza uzgodniona wcześniej ze spedytorem. Odkrycie kto “nawalił” może się okazać bardzo trudne, a wyegzekwowanie kary graniczące z cudem (znajdź teraz jakiegoś chilijczyka, który zapomniał zamknąć pudła z warzywami przy 38 stopniach celsjusza).
PingNET dzięki swoim urządzeniom zbiera dane o warunkach w trakcie transportu, a następnie przy wykorzystaniu hybrid smart contracts umożliwia automatyczną i transparentną wypłatę lub rekwirowanie środków, co było przedmiotem wcześniej podpisanego zamówienia.
Czy na zawsze zostaniemy z długimi nazwami naszych portfeli krypto?
Użytkownicy sieci blockchain mają przed sobą bardzo długą i stromą krzywą nauki, a długi, szesnastkowy ciąg znaków składających się z liter i cyfr z pewnością nie wypłaszcza tej krzywej. W celu ulepszenia User Experience, wykorzystywane są wyrocznie, aby zamienić ten ciąg znaków w bardziej przyswajalną nazwę. Taką jak np. używasz na…Twitterze.
Firma, która stara się wdrożyć ten mechanizm nazywa się Unstoppable Domains. Jest to repozytorium domen, który łączy nazwy off-chain z kluczami on-chain. Tak proste, a tak genialne. Jak możesz się domyślić, łącznikiem pomiędzy tymi światami jest Chainlink.
Bardzo mi imponuje jak szeroką użyteczność ma stack technologiczny Chainlink. Jak możesz jednak zauważyć poniżej, ma on dużo więcej do zaoferowania. Szczególnie interesujące jest wykorzystanie Chainlink do generowania losowych danych (Verifiable Randomness), stosowanych chociażby w branży gier on-chain, a także off-chain computation, którego używa AAVE.
Chainlink może pochwalić się również takimi partnerami jak: Compound, Pancake Swap, NBA, dydx, ENS, Upshot lub Paxos. Daj mi proszę znać poniżej, czy chciałbyś/chciałabyś, abym stworzył część drugą analizy Chainlink, w której opiszę współpracę z powyższymi markami i zajrzę głębiej w górę lodową 🙂
Technologia stojąca za Chainlink
Bardzo mi się spodobała wypowiedź Lexa Fridmana na początku wywiadu z wcześniej wspomnianym founderem Chainlink, Sergeyem Nazarovem:
Data is knowledge, and knowledge is power.
Wiemy już, że Chainlink jest szeroko stosowanym narzędziem, który wyposaża ich w niezbędne dane. W jaki zatem sposób Chainlink gwarantuje zdecentralizowany i bezpieczny flow tak dużej ilości danych?
Open source na Ethereum
Chainlink jest protokołem open source, którego kod możecie podejrzeć na GitHubie, opartym o sieć Ethereum, czego wynikiem jest natywny token ERC-20, LINK. Jednakże, Chainlink współpracuje z każdą siecią blockchain, nie tylko Ethereum. Jest, używając anglojęzycznej nomenklatury web3.0, chain agnostic, co umożliwia adopcję ich technologii w dużo szerszym spektrum blockchain.
Fundament protokołu Chainlink - node operators
Ekosystem dostawców Chainlink składa się z 5 głównych graczy:
Node Operator
Data Provider
Oracle (Chainlink node)
Oracle Network
Chainlink Network
Mam nadzieję, że masz pełny kubek kawy przy sobie, ponieważ za chwilę wejdziemy w dość skomplikowaną i techniczną część analizy 😃☕️
Idąc po kolei, Node Operator to podmiot, który jest odpowiedzialny za utrzymanie Oracle (Chainlink node) pod kątem hardware’u i software’u. Co więcej, to właśnie Node Operator jest pierwszym punktem kontaktu z danymi off-chain, które są dostarczane przez Data Provider. To Node Operators będą dostarczały dane do smart contractów, tak więc ich rola w ekosystemie jest fundamentalna.
Node Operators oraz Data Providers mogą działać na dwa sposoby:
Data Provider (kolor niebieski) przekazuje dane do Node Operator (kolor zielony), które są przekazywane do smart contracts (kolor czarny).
W drugiej metodzie Node Operators (kolor zielony) nie tylko zarządzają wyrocznią, lecz również są dostawcami danych, które są bezpośrednio przekazywane do smart contracts (kolor czarny).
Poniżej zamieszczam ciekawy wykres przedstawiający ilość node’ów per chain. Nie jest niespodzianką, że Ethereum jest liderem:
W grupie siła - Oracle Network oraz Chainlink Network
Idąc dalej, Node Operators, którzy są odpowiedzialni za utrzymanie pojedynczej wyroczni, mogą zebrać się w grupę i stworzyć tzw. Oracle Network (sieć wyroczni). Wyobraźmy sobie, że smart contract w naszej aplikacji zakładów sportowych musi pozyskać dane o wyniku meczu ostatniego el Clasico (3:1 dla Realu Madryt 😏). Smart contract może udać się do jednej wyroczni, lub Oracle Netwrok złożonej z 100 różnych wyroczni. Chainlink w sposób zautomatyzowany agreguje informacje podawane przez każdą z nich i poda najbardziej prawdopodobną odpowiedź (dokładny proces pozyskiwania danych opiszę w dalszej części tekstu, don’t worry). Dzięki temu system jest bardziej zdecentralizowany, a dane dokładniejsze.
Najbardziej ogólnym poziomem struktury Chainlink jest Chainlink Network. Jest to zbiór wszystkich Node Operators, Oracle Networks, Data Providers oraz aplikacji, które korzystają z ich usług.
A jak wygląda sam proce pozyskiwania danych?
Kontrakt, kontrakt i jeszcze raz kontrakt
Jak się domyślasz cały proces komunikacji pomiędzy smart contractami, a wyroczniami jest wysoce zautomatyzowany. Pierwszym krokiem, który dany smart contract musi uczynić to stworzenie tzw. Requesting Contract, który określa jakie dane chce pozyskać oraz od jakiej wyroczni. Następnie, poprzez Chainlink Service Level Agreement, zostaje uruchomiona maszyna trzech, jeszcze innych kontraktów. Nadążasz? To ważne abyśmy przeszli przez każdy z nich:
Reputation Contract
Order Matching Contract
Aggregating Contract
Reputation Contract ocenia daną wyrocznię pod kątem jej autentyczności i historii przekazywanych danych w celu wyeliminowania potencjalnie niewiarygodnych węzłów. Następnie, przy pomocy Order Matching Contract protokół Chainlink sprawdza jakie są stawki u pojedynczych wyroczni lub sieci wyroczni i wybiera odpowiednią ich ilość. Wybrane w ten sposób wyrocznie są odpowiedzialne za przekaz konkretnych danych. Na koniec, dane są agregowane przez Chainlink, tak samo jak w przypadku wyniku meczu el Clasico opisywanego wcześniej.
W skrócie, płacisz Chainlink, aby znalazł wiarygodne wyrocznie (Reputation Contract), następnie zadajesz im pytanie (Order Matching Contract) i na końcu Chainlink agreguje dane z różnych źródeł, aby wrócić z jedną, rzetelną odpowiedzią.
Mam nadzieję, że wytłumaczyłem Ci w miarę zrozumiały podstawy działania Chainlink. Jeżeli masz jakieś pytania, śmiało zadaj je w sekcji komentarzy pod tym wpisem.
Tokenomia LINK
Aby uczestniczyć w ekosystemie Chainlink każdy Node Operator musi zablokować środki finansowe w postaci tokena LINK. Jest to zabezpieczenie sieci przed niewiarygodnymi wyroczniami. Jeżeli dane, które zostaną przekazane do smart contracts okażą się fałszywe, środki zostaną skonfiskowane. Ponadto, im więcej środków zablokujesz na swojej wyroczni, tym większe prawdopodobieństwo, że zostanie ona wybrana w procesie opisanym w poprzednim rozdziale. Im większe prawdopodobieństwo, że Twoja wyrocznia dostarczy dane do smart contracts, tym lepiej, ponieważ za każdą dostawę danych dostaniesz odpowiednie wynagrodzenie.
Chainlink zatem nie wymyślił rewolucyjnego systemu tokenomicznego. Founderzy podeszli do sprawy dość banalnie, jednakże, w mojej opinii jest to duży plus projektu. Co więcej, autorzy projektu zwiększyli użyteczność tokenu LINK postanawiając, iż będzie to jedyna forma płatności za korzystanie z ich usług. Opłata jest oczywiście uiszczana przez aplikację, a nie użytkownika końcowego.
Warto również zaznaczyć, że staking tokenu będzie możliwy już pod koniec tego roku, o czym możemy się dowiedzieć z whitepaper pod nazwą “Chainlink 2.0: Next Steps in the Evolution of Decentralized Oracle Networks”. Możliwość stakingu nada jeszcze większej użyteczności samego LINK oraz zablokowanym środkom w ramach zabezpieczenia Node Operators.
Na dzień 08.11 w cyrkulacji jest około 492 milionów tokenów LINK. Jest to już niemal połowa maksymalnej podaży (1 miliard), którą Chainlink ogłosił podczas ICO w 2017 roku.
Czy Chainlink jest obok Ethereum projektem o największej użyteczności? - podsumowanie
Mocne strony Chainlink
Najmocniejszą stroną projektu Chainlink jest zdecydowanie jego szeroka użyteczność. Jak widzimy, nie tylko projekty DeFi lub NFT korzystają z sieci wyroczni, lecz również firmy z branży IoT lub łańcucha dostaw. Z silnych stron należy również wymienić bardzo mocny team, na którego czele stoi Sergey Nazarov (wg. Cointelegraph piąta najbardziej wpływowa osoba w web3) oraz Steve Ellis.
Co więcej, tokenomia projektu się rozwija w dobrym kierunku pod względem użyteczności, co z pewnością przyciągnie jeszcze więcej Node Operators Z kolei ustalona maksymalna podaż tokenu LINK, a co za tym idzie antyinflacyjność, jest przekonującym argumentem dla HODLers.
Ostatnim, bardzo dużym plusem, jest niezależność Chainlink od konkretnego blockchaina. Dzięki współpracy z niemal każdym szanującym się blockchainem na rynku Chainlink dywersyfikuje ryzyko, które nadal w web3 jest bardzo wysokie (nie pozdrawiamy Pana Do Kwon).
Słabsze strony Chainlink
Osobiście wyróżniam 2 słabe strony lidera wyroczni web3. Pierwszą z nich jest low development speed. Podobnie jak Ethereum, Chainlink jest już całkiem sporym projektem, dzięki czemu wprowadzenie jakichkolwiek zmian zajmuje sporo czasu. Od publikacji whitepaper v2 minęło już ponad półtorej roku, a stakowanie LINK nadal nie jest możliwe.
Drugim aspektem jest brak specjalizacji. Oczywiście, jesteśmy dopiero na początku długiej drogi rozwoju web3.0, a na początku każdej technologii są potrzebne bardziej ogólne produkty. Spójrzmy chociażby na rynek social media. Jeszcze w 2007 r. mieliśmy praktycznie do wyboru tylko Facebook, a dzisiaj niemal każdy z nas ma minimum 5 aplikacji social media. Jednakże,w przyszłości powstaną firmy, które zaprojektują zastosowania dedykowane do danej branży (DeFi, NFT, DID, Gaming itp.) Dzięki temu przepływ danych będzie szybszy oraz tańszy.
Masowa adopcja
Niemal każdy z nas już spotkał się z powyższą grafiką, która przekonuje nas, ze jesteśmy na dobrej, lecz bardzo długiej drodze masowej adopcji web3. Czy Chainlink nie będzie jednak znaczącym ogniwem w podążaniu za tym celem?
Rozwiązanie problemów bieżących, a nie wymyślanie nowych produktów, może się okazać dużo bardziej przekonującą obietnicą dla większości właścicieli firm, polityków i końcowych użytkowników. Ubezpieczenia w krajach rozwijających się, optymalizacja łańcucha dostaw, infrastruktura smart cities itd. są nam po prostu potrzebne. Sama sieć blockchain jednak nie da rady. Potrzebuje do tego warstwy danych, których sam na ten moment nie umie pozyskać.
Polski akcent w Chainlink
Aby nie kończyć wpisu w tak dramatycznym tonie, chciałbym Ci przedstawić dwa polskie akcenty, które warto wspomnieć przy analizie rynku wyroczni.
Otóż niedawno Chainlink ogłosił współpracę z Tokenomia.pro, polską firmą specjalizującą się w projektowaniu systemów tokenomicznych. Trzymamy kciuki!
Drugim akcentem jest RedStone, polski projekt tworzący własną infrastrukturę wyroczni. Polecam przesłuchać podcast z founderem projektu, Jakubem Wojciechowskim:
Dalsza lektura dla ciekawskich:
To wszystko na dzisiaj drogi Czytelniku :) Dziękuję, że dotarłeś do końca.
Udostępnij ten wpis swoim znajomym na LinkedIn, a będziesz miał/a o czym pogadać w biurze po długim weekendzie.
Do zobaczenia,
Antoni